Συχνά όταν αναλύεται ο καπιταλισμός, τα μέσα παραγωγής, η αλλοτρίωση των εργατών με το ίδιο το αντικείμενο της παραγωγής, αναφέρονται κάποιοι στην ιστορία και προϊστορία (προκαπιταλιστική και πέρα). Να θυμίσουμε ότι στις μικρές κοινότητες ανθρώπων με βάση τις ανθρωπολογικές/αρχαιολογικές μελέτες, η κοινότητα παρήγαγε αυτό που είχε ανάγκη. Είτε κάθετα είτε οριζόντια η απόφαση ήταν βασισμένη σε μια άμεση ανάγκη των ίδιων των καταναλωτών. Η παραγωγή είτε τροφής είτε εργαλείων είτε όπλων γινόταν σε άμεση σχέση με την ανάγκη της κατανάλωσης. Σε ευρύτερα οργανωμένες αστικές και ημιαστικές κοινωνίες προκαπιταλιστικά αυτό ξέφευγε με την παραγωγή αυτών που επιθυμούσαν οι άρχοντες. Ναό ήθελαν, αίθουσα συνεδριάσεων της γερουσίας ήθελαν, στάδιο, … έπρεπε να παραχθεί από τους από κάτω, οι οποίοι και πάλι γνώριζαν ότι γίνεται για την ικανοποίηση των αρχόντων.
Με τον καπιταλισμό, μετά την αστική επανάσταση της Αμερικής και της Γαλλίας (1776/1789) ξέφυγε το πράμα και με την μαζική παραγωγή. Τα μέσα μαζικής παραγωγής δεν κρίνονται ως προς την ίδια τους την ύπαρξη. Πολλές φορές οι εργάτες δεν γνωρίζουν και δεν μπορούν να φανταστούν τι ακριβώς παράγουν και γιατί. Ίσως και γιατί δεν τους χρειάζεται να μάθουν, το αντάλλαγμα της εργασίας είναι αυτό που θέλουν. Πλήρης αλλοτρίωση. Μεροκάματο να’ ναι κι ας φτιάχνω και Τέϊζερ για να βασανίζουν οι μπάτσοι άλλους εργάτες. Η θεωρία λέει να πάρουν τα μέσα στα χέρια τους, αυτό είναι το παν. Η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Να φτιάξουν τι; Παραγωγή γιατί; Αφού είναι αλλοτριωμένοι πως θα κρίνουν αν αυτό που παράγουν εξυπηρετεί κάποια κοινωνική ανάγκη;
Η σύγχυση που παράγει ο αριστερός (Μαρξιστικά βασισμένος) λόγος μεταξύ του δημόσιου πλούτου και του κρατικού έφτασε να γίνει εκμεταλλεύσιμη αξία από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό. Στο τελικό του αυτό στάδιο το παγκόσμιο κεφάλαιο ορμάει στον κρατικό πλούτο για να εισπράξει αυτά τα κέρδη που ακόμα δεν έχουν δημιουργηθεί από την υποσχόμενη ανάπτυξη. Προκαταβολική υποθήκευση της μέλλουσας ανάπτυξης και των κερδών. Χρέος το βουνό για τις άλλες γενεές. Αλλά πως διαφέρει το κράτος εδώ του Τσίπρα με εκείνο του Γκόρμπι; Και πως μετά το 90 μεταβιβάστηκε η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής στη ΣΕ; Αυτοί που έβγαζαν αποφάσεις πριν, οι ίδιοι, μετά παρουσιάστηκαν ως νέοι ιδιοκτήτες. Αυθημερόν η πολιτική εξουσία μετατράπηκε σε πλούτο, η οποία έκτοτε ελέγχει και την όποια άλλη δομή εξουσίας. Άρα μιλάμε για το ίδιο πράγμα, πλούτος – εξουσία, καπιταλιστικό κράτος. Πως διαφέρει ένας CEO της Ford με έναν διοικητή εργοστασίου της Volga; Συγκριτικά ποιός ζούσε καλύτερα; Tα δικαιολογητικά χαρτιά της ιδιοκτησίας κάνουν τον αφέντη, ή μήπως η υποταγή και η υλοποίηση των αποφάσεων του;
Ας εξετάσουμε το παράδειγμα όπου οι εργάτες της ΔΕΗ στην μετεπαναστατική κατάσταση αποφασίζουν ότι όλα τα σπίτια θα πρέπει να έχουν 10ΚWh την ημέρα ρεύμα. Αναγκαστικά αποφασίζουν ότι πρέπει να παραχθεί Χ λιγνίτης/πετρέλαιο .. την ημέρα, άρα αυτοί αποφασίζουν για το ότι στη Φλώρινα θα πρέπει οι εργάτες να παράγουν τόσα κυβικά την ημέρα, και στην Ψ πλαγιά του βουνού πρέπει να παραχθεί χαλκός για ανανέωση καλωδίων. Εργατική εξουσία. Οι βοσκοί της πλαγιάς Ψ δεν έχουν άποψη επί του θέματος, να πάνε στην Ζ πλαγιά να κάτσουν. Όσο για τα περιβόλια πιο κάτω να τα ξεχάσετε, νέκρα και πρασινοζούμια θα τρέχουν απ’την τρύπα στη γη. Όλα αυτά τα αποφάσισε ο εργάτης ιδιοκτήτης του μέσου παραγωγής ενέργειας;
Οι οικονομικές παρωπίδες του Μαρξισμού που αναλύουν τον καπιταλισμό σαν ένα πολύπλοκο οικονομικό σύστημα εμποδίζουν τον ερευνητή της πραγματικότητας να δει τον καπιταλισμό σαν ένα πολύπλοκο σύστημα εξουσίας. Η δομή αυτής της εξουσίας κρύβεται πίσω από την κουρτίνα που λέγεται αξιοκρατία και εξειδίκευση, όπως λένε για την Σοβιετική Ένωση “ΤΟΥΣ” έφτιαξαν σχολεία κι αν σαν μαθητές ήταν υπάκουοι και εργατικοί, πήγαιναν καλά στις εξετάσεις που “ΤΟΥΣ” έβαζαν, τότε μπορούσαν να επιλέξουν που θα εργαστούν. Εργατική ελευθερία! Ποιοί τα έφτιαξαν τα σχολεία, ποιοί όρισαν τις εξετάσεις; Οι ειδικοί με την ανάλογη εξουσία. Τα προϊόντα της γαλλοαμερικάνικης επανάστασης όπου η εξουσία δεν κληρονομείται πια με βάση το γαλάζιο αίμα αλλά αποδίδεται στους άξιους και ικανούς. Αυτό το σύστημα εξουσίας το κληρονόμησε η ΣΕ με τις ευχές του Μαρξισμού που ακόμα και σήμερα υπερασπίζεται ότι ΔΕΝ ήταν το ίδιο καπιταλιστικό σύστημα εξουσίας αυτό που δομήθηκε στην ΣΕ. Ακόμα και σήμερα στο ευρύτερο φάσμα τους οι Μαρξιστές είναι φανατικοί υπερασπιστές του καπιταλιστικού συστήματος εξουσίας. Μια απ’τα ίδια μόνο που οι μετοχές στο χρηματιστήριο θα μοιραστούν ίσα και θα λένε επάνω εργατιά ενωμένη και υποταγμένη!
Αντί για την αντικατάσταση των γαλαζοαίματων με ειδικούς αστούς που αποφάσισαν την δομή της οικονομίας στις ΗΠΑ και στη Γαλλία, οι μπολσεβίκοι με 130-140 χρόνια καθυστέρηση αντικατέστησαν τους Τσάρους με μια άλλη αστική τάξη που αποφάσισε να δομήσει την οικονομία με βάση κάποια βιβλία που είχαν γραφτεί κάποια χρόνια νωρίτερα από Γερμανούς διανοούμενους (Μ&Ε). Το σύστημα πολιτικής εξουσίας σαν δομή ήταν το ίδιο και απαράλαχτο με αυτό του καπιταλισμού. Λάθος, ήταν ο ίδιος ο καπιταλισμός με τάξη ιδιοκτήτη μια άλλη κάστα που ονομάστηκαν επαναστάτες μπολσεβίκοι. Στην ουσία ακόμα και στην απλοϊκή μορφή της ιδιοκτησίας της γης και της εκμετάλλευσης της από αγρότες, το σημαντικό δεν είναι ποιος έχει το χαρτί ιδιοκτησίας και επωφελείται από την παραγωγή οικονομικά αλλά ποιος αποφασίζει τι γίνεται στο χωράφι. Τα αποτελέσματα είναι τα ίδια, είτε είναι ο ένας γεωκτήμονας είτε είναι ο κομισάριος υπεύθυνος για την διοίκηση του κτήματος.
Αν η όποια δομή εξουσίας δεν διαλυθεί και μοιραστεί στα ίσα, ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ δεν θα υπάρξει και άρα δε θα υπάρξει και επανάσταση. Γιατί μπορεί όλοι οι εξουσιαστές να παραμυθιάζονται περί “οικονομικού συστήματος” αλλά περί εξουσιαστικού συστήματος μηδενική αναφορά. Αν δεν δομηθεί το σύστημα εξουσίας να εξασφαλίζει την ισότητα και την ισοτιμία (αν για κάποιους διαφέρουν αυτοί οι όροι) η φυσική ανισότητα της ζούγκλας θα επιβιώνει μέχρι την καταστροφή της γης και της ζωής πάνω της.
Αυτή η δυσκολία που παρουσιάζεται στο να δομηθεί το σύστημα της οικονομικής ισότητας αν δεν προκύψει ανατροπή έχει να κάνει με τους ίδιους τους υλικούς πόρους και τις συνθήκες που πρέπει να τα έχει το υποκείμενο στα χέρια του για να τα μοιράσει. Μέχρι τότε κολλάμε στο ΘΑ. Βάλτε όλοι ένα χεράκι στον κώλο της πολιτικής ηγεσίας να ανατρέψει την προηγούμενη και θα σας μοιράσει όλους κουλούρια. Ένα ψευτοδίλημμα που η πολιτική ηγεσία (η όποια πολιτική οργάνωση) με το επαναστατικό της φόρεμα, παρουσιάζει στον λαό για να σηκώσει τον χοντρό της κώλο να ανέβει πάνω. Η πολιτική οργάνωση έχει δομηθεί έτσι ώστε να προκύψει η απαιτούμενη ηγεσία μετά την «εικονική ανατροπή του οικονομικού συστήματος». Πρώτα η ανατροπή και η εγκατάσταση της πολιτικής πρωτοπορίας στον θρόνο και μετά θα διατάξει η πολιτική ηγεσία την οικονομική διαχείριση των πόρων.
Αν μιλήσουμε για “σύστημα” πολιτικής ισότητας, την δομή δηλαδή που θα διασφαλίζει την ισοτιμία των μελών της οργάνωσης, η μοιρασιά μπορεί να γίνει και πριν την ανατροπή. Το ψευτοδίλημμα και η δυσκολία που παρουσιάζουν οι εξουσιαστές εξαερώνεται. Το πώς θα οργανωθούμε μεταξύ μας δεν έχει εμπόδιο την άμεση ανατροπή καπιταλισμού ή κράτους. Μπορεί να γίνει σήμερα αν θέλουμε. Την δικιά μας εξουσία προσπαθούμε να δομήσουμε, όχι να πάρουμε άμεσα την εξουσία των άλλων να την μοιράσουμε. Αυτό θα γίνει αφού προκύψει τέτοια δικιά μας οργάνωση.
Γι αυτό λέω εγώ, δε ξέρω τι λέει ο Μπακούνιν, να φτιάξουμε μια κοινωνική οργάνωση και να την μοιράσουμε από τώρα την εξουσία μεταξύ μας, τσάμπα είναι. Και εκεί θα αποφασίσουμε πως και ποιά ανατροπή θα επιλέξουμε και πότε. Η όποια οικονομία διαμορφωθεί εκεί μέσα θα είναι αυτή που αποφασίστηκε οριζόντια, θα είναι αυτή που θα είναι, δε χρειάζεται ταμπέλες. Αν αυτό λέγεται κοινότητα, χωριό, παρέα, γειτονιά, κοινωνία, … συνομοσπονδία κοινοτήτων δεν ξέρω, αφού διασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση στις όποιες συλλογικές αποφάσεις εμένα τουλάχιστον μου κάνει. Φαντάζομαι όμως ότι όποιος έχει αντίρρηση πάνω σε αυτό είναι εξουσιαστής, κι ας έρθει με λογικά επιχειρήματα να με πείσει ότι δεν είναι. Αν δεν θέλει να συμμετέχει να πάει με τους εξουσιαστές να φτιάξει φάμπρικες σοσιαλιστικές.
Ο καπιταλισμός δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα πολύπλοκο σύστημα εξουσίας, και όχι οικονομίας, που προέκυψε από την ίδια την διοίκηση των μέσων μαζικής παραγωγής. Όσο στοχεύουμε στο οικονομικό σύστημα, που δεν είναι τίποτα παραπάνω από επιλογές της πολιτικής εξουσίας (της πραγματικής εξουσίας του αστικού καθεστώτος κι όχι της εικονικής κοινοβουλευτικής) δεν θα μπορέσουμε να ανατρέψουμε το σύστημα εξουσίας που κρύβεται πίσω του. Για να ανατρέψουμε το ιεραρχημένο σύστημα εξουσίας πρέπει να δομήσουμε ένα άλλο σύστημα δικής μας εξουσίας που η εξουσία βάση δομής θα μοιράζεται ακριβώς ίσα σε όλα τα μέλη. Κι αυτό μπορούμε να το κάνουμε σήμερα, μέσα στον καπιταλισμό, και υπό την κυριαρχία του κράτους. Μπορούμε να το κάνουμε σε όποια μορφή συλλογικής οργάνωσης έχουμε ή φτιάχνουμε, στη γειτονιά, στον εργασιακό χώρο, στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων κοινωνικών ζητημάτων, και στην δικτύωση όλων αυτών σε ένα ευρύτερο οριζόντιο κίνημα. Η ανατροπή του κυρίαρχου συστήματος εξουσίας θα έρθει είτε από την απαξίωση και αντικατάσταση του είτε πιο νωρίς όταν αυτή η οργάνωση το αποφασίσει από κοινού ότι ήρθε η ώρα. Μέχρι τότε ή όποια συνεύρεση στην πράξη, στον δρόμο, στην σύγκρουση, στην απεργία, στην κατάληψη θα είναι μάταια και άσκοπη όσο δεν υπάρχει προηγουμένως η απαιτούμενη κοινωνική οργάνωση.